Main menu:

Undersider for Folk, gardar og stølar:

    Du er her: Folk, gardar og stølarSkattelister og matriklarPresteskatten 1596

    Presteskatten 1596

    pdf Originaldokumentet (skanna, 17 Mb)

    Avskrift

    Thisse effterschreffuenne bønder ligger vnder Jøstedals copell som er en ødedall nyligen optagen liggendis 3 eller 4 store mile weigs op till fieldz och giffuer theris sogneprest aarligen til szin vnderholdning aff theris egidt eptherdj ther ellers jngen wissze jndkompst endnu aff Kongelig Mayestet er forordnit eller thill laugt anthen kircken eller presten szammestedz som effterfølger

    Anders Mycklemyre ½ wog ost
    Olluff Neder Mycklemyr 2 giedschind
    Olluff Aarebøe 2 giedschind
    Enner paa Faas 4 meler korn
    Ragnildt i Aas 4 meler korn
    Joen offuer broen 2 giedschindt
    Marithe i Leien ½ wog ost
    Selbiørn N 2 giedschindt
    Lauridz i Krigen 1 faar
    Poull ibidem 1 faar
    Elling paa Kieppe 1 faar
    Johans paa Espe 18 merker ½ pund ost
    Encken paa Fladejordt 1 pund oste
    Enner i Kronen 18 merker smør ½ pund oste
    Johans Røg ibidem 1 faar
    Lasze Kronnedall ½ wog ost
    Helge ibidem ½ wog ost
    Endre ibidem ½ løb smør
    Christoffuer ibidem 2 giedschindt
    Olluff Schomager 2 giedechindt
    Las Mieluer 18 merker smør ½ pund oste
    Anders ibidem 18 merker smør ½ pund oste
    Hans i Lijdt 2 giedschindt
    Pouell paa Faaberg 4 meler korn
    Halffuor ibidems 4 meler korn

    Jthem bekommer huerken kircken eller presten nogen thiende till deris opholdt och vnderholding \fordi/ forschreffuenne dall eller sognne, effterdj kornit och seden kommer megidt till schade och bordt fryis eptherdj det ligger saa langt op till fieldzs.

    Summa paa forschreffuenne Jøstedals prestis jndkompst och vnderholdning beløber

    Korn 1 ½ thønde 1 mell
    Smør 1 ½ løber
    Oste 3 woger
    Giedschindt 1 deger 4 schind
    Faar 3

    Kjelde

    Original i Statsarkivet i Bergen, Bjørgvin biskop, jordebøker for geistleg gods 1, 1598.

    Avskrifta ovanfor etter avskrift i Norske kyrkjelege jordebøker etter reformasjonen III. Jordebok for Bergen bispedømme ca. 1600. Med jordebok for hospitalet i Bergen ca. 1617-21. Ved Ole-Jørgen Johannessen. Riksarkivet. Oslo 2000. Side 161-162.

    Merknad 

    Dette er den eldste skriftlege kjelda ein har frå Jostedalen etter svartedauden og øydetida. Det er ei liste over skatteinntektene som låg til presten og kyrkja, og ein kan her lese kva bøndene i Jostedalen heitte på denne tida og kva gardar som det budde skattepliktige bønder på. Det står òg interessante opplysningar her om at dalen nyleg er oppattrydda, om frostår og om skatteinntektene til kyrkje og prest.

    På fyrste sida i jordeboka står årstalet 1585, og somme har lagt denne dateringa til grunn. Det gjeld til dømes Arne Kvitrud som òg drøftar dateringa, og Alfred Espe (i Jostedalen frå istid til sjølveigartid). Om dateringa skriv Ole-Jørgen Johannessen: «Mest entydig med hensyn til datering er den store delen som omfatter kirkens og prestens gods i stiftet [m.a. lista frå Jostedalen]. I nordfjorddelen, sunnfjorddelen og sognedelen henvises det en rekke ganger til tienden i 96 eller tienden i dette året 96, og det må uten tvil være slik at det lokale grunnlaget for listene over fabrica- og mensalgodset er blitt utarbeidet i 1596 (…).»

    I boka til Espe er ei avskrift av Kvitrud prenta medan lista ovanfor er attgjeven etter den vitskaplege utgåva til Johannessen 2000. Det er likevel gjort to forenklingar i høve til bokutgåva: Kontraksjonar (samantrekningar av ord) som er skrivne heilt ut, er ikkje markerte med kursiv slik dei er i boka, og det er brukt vanlege tal i staden for romartal.

    Avskrifta vart truleg publisert fyrste gong av Just Bing i 1909.

    | |

    Publisert av Oddmund, 18.05.2007 (sist endra 09.08.2011)

    Skriv ein kommentar