Main menu:

Undersider for Folk, gardar og stølar:

    Du er her: Folk, gardar og stølarSkattelister og matriklarLandskatten 1628-29 med tingsvitne om fattige

    Landskatten 1628-29 med tingsvitne om fattige

    Skatteskjerpinga gjennom 1620-åra førte til at ei rekkje bønder fekk problem med å betale skattane. I lista over landskatten for jol 1628 og påske 1629 har ein det fyrste dokumenterte tilfellet av betalingsproblem for jostedalsbøndene. Det vart i januar 1631 sett opp eit samla tingsvitne for dei bøndene i Solvorn, Marifjøra og Jostedal skipreider som ikkje hadde betalt skatten fullt ut eller ikkje hadde betalt noko. I Jostedalen galdt det heile 12 av 25 bønder, og av dei 12 var det 11 som betalte mindre enn dei var pålagde og ein som ikkje betalte noko.

    Avskrift

    [oppslag 1]

    Kong: Maaitts Skatte
    Boeg aff Sougenn Lenn, paa dennd
    Alminndelige och paabudne Landschatt
    som epter Hannss naadigste mandatt och
    Befallinng, till tuennde terminner schulle
    haffue Werredtt Betalld, Som er dennd
    første till Juell, och dennd Andenn til
    paasche. Anno 1629

    [oppslag 6]

    Jøstedallen

    Nr Brukar/gard Skatt
         
    Leiglendinger
    1 Rasmus Mychellmyer 3 daler
    2 Daniell Kieppe 4 daler
    3 Olluff Espe 3 daler
    4 Torstenn Houg 3 daler
    5 Joenn[?] Hellelannd 3 daler
    6 Siuord Cronnen 3 daler
    7 Anders Snethuenn 4 daler
    8 Anders Groff 3 daler
    9 Gamle Olluff Lij 3 daler
    10 Olluff Mychellmyer 2 daler #
    11 Mathis Arneberrig 2 daler #
    12 Vnge Olluff Lij 2 daler #
    13 Jenns Mielluer 2 daler #
    14 Elling Fosse 1 ½ daler #
    15 Anders Aasenn 3 daler
    16 Jacob Bachenn 3 daler
    17 Amunnd Bierch 2 daler #
    18 Olluff i Krigenn 1 daler #
    19 Benndicht Berreseth 1 1/2 daler #
    20 Anders Mielluer 2 daler #
    21 Johannis Faberrig 3 daler
    22 Anders ibm 2 1/2 daler
    Øddegaardsmend
    23 Peder Sperlenn 1 daler #
    24 Olluff Elffuekroug 1 daler #
    25 Arne Bruemb 1 daler #

    [I margen:]

    De som findes stregit [her #] och iche formotte att Vdgiffue dend fulde schatt der paa tingsvidne No 2

    [Til slutt:]

    Summarum paa ald forschreffuenne schatt aff Leiglennder, och Øddegaardsmennd offuer aldforne Jøstedallenn Beløber — Penndninge 57 ½ daler

    [oppslag 52-54]

    No 2. Thingsuidne aff Sollueren, Marrifierde, och Jøstedallens shibreder

    Wij Effterschreffuenne Tostenn[?] Vingumb Lennsmand i Solueren shibred, Endere Solui, Narue Laae, och Joenn ourenne[?] Elling Jordanger Lennsmand i Marifierd shibredd, Halduord Fidh Pouell Lunnde, och Elling Oppemb. Daniell Kieppe lensmand i Jøstedallenn, Alle sorne Laugretsmend i Sollueren, Marifierde och Jøstedallenns shibreder. Sannedis och her med Witerlig giør, och vi epther vorris forrige fougit Simen Nielssens Aluorlige befalling, haffuer baade i forgangenn Aar denn tid den første tre daller och Ni shiellings shat vaar vdgiffuen, saauellsom i det Neruerennde Aar verrit huos epterschreffuenne fatige folch och forfarrit derris Huuse om der nogit fandtis som schaten med betallig Kunde daa hafuer vi det Wuorderrit førstegang Menns nu Senniste gang Aldiellis indted befunden som dennem tilkomb, som dj shaten med tilfulld betalle kunde, dog haffde dj vnndt och borgit, saa di aff dierris yderste formuege haffuer vdlagt i dete Aar som følger,

    aff Solueren shibrede [… her følgjer ca 15 bønder som ikkje greidde å betale skatten]

    Marrifierde shibrede. Som og haffuer giffuidt epher dierris [… her følgjer 11 bønder med betalingsproblem]

    Jøstedallenn som och i lige maade haffuer giffuit epter dierris yderste magt och formuege, Olluff Mychellmyer 2 daller. Matis Arneberrig 2 daller. Elling Foesse 1 ½  daller, Vnge Olluff Li 2 daller Amund Birch 2 daller, Olluff Krigen 1 daller, Bendigt Berreset 1 ½ daller, Anders Mieluer 1 ½ daller, Joenns ibm 2 daller, Øddegaardsmend, Olluff Elffuekroug 1 daller, Peder Sperlenn 1 daller, Arne Bruemb 1 daller. Sammeledis di som ingen raad eller formuge haffuer till samme scat at vdlege, aff fornevnte Jostedallen, Olluff Mielluer,

    At dete saa i sandhed er som forschreffuet staar, det vidner och bekreffter vi forschreffuenne mend for huer Videndde, med vorris Jnd[?]seigler her vnndertrøgt,

    Actum Følchisbøgdenn Denn 3 Januari Anno 1631

    Kjelde

    Riksarkivet. Rentekammeret inntil 1814. Reviderte regnskapar, Lensrekneskapar. Bergenhus len inntil ca. 1629. Landskatt jol 1628 og påske 1629: D Sogn, Bergenhus, Sogn, 1628-1629 (Skanna utgåve, oppslag 11-12, Digitalarkivet)

    Nummer er sette til i avskrifta. Forkortingar som er skrivne heilt ut, er markerte med kursiv.

    Merknad

    Landskatten var frå 1620-åra til 1643 den vanlege nemninga på hovudskatten som gardbrukarane betalte. Frå 1626 til 1629 vart han innkravd 2-4 gonger i året mot ein gong i året før og etter. Dette fall saman med innføringa av garnisonsskatten, så det var nok den samla skatteskjerpinga som gjorde at mange jostedalsbønder til slutt ikkje greidde å betale skatten.

    I 1644 vart landskatten og særskattane avløyste av den samla kontribusjonsskatten.

    | |

    Publisert av Oddmund, 26.08.2012 (sist endra 26.08.2012)

    Skriv ein kommentar